Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu – Phương pháp Dòng tiền (Phần 1)

Giới thiệu

Thời điểm Mua bán Cổ phiếu là 1 trong những chủ đề lớn và rất quan trọng khi tham gia Đầu tư trên Thị trường Chứng khoán. Có những người Phân tích Doanh nghiệp tốt, tìm được đúng Công ty tiềm năng nhưng lại Mua Bán sai thời điểm nên kết quả đã bị ảnh hưởng nhiều, thậm chí còn Thua Lỗ. Có rất nhiều Phương pháp từng được Tổng hợp và truyền đạt, tuy nhiên thường bị cho là Khó áp dụng và Khá phức tạp khi tiếp cận. Dưới đây mình xin trình bày Cách Xác định Thời điểm Mua Bán Cổ phiếu theo Phương pháp Dòng tiền mà theo mình là cũng khá dễ dùng và có thể Kiểm nghiệm lại được những vụ Mua bán trước đây của Mọi người.

Bài viết này cũng thường được tìm đến sau khi đã nắm rõ Các bước Tìm hiểu Chứng khoán Cơ bản và biết cách Phân tích Cổ phiếu. Các Vấn đề chính gồm:

+ Khái niệm Nhà đầu tư Nhỏ lẻ, Tay chơi lớn và Nhà tạo lập Thị trường.
+ Tay chơi lớn và Nhà tạo lập Thị trường mua bán khi nào?
+ Dấu hiệu về Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu – Phương pháp Dòng tiền trong Thực tế.

+ Phương pháp Dòng tiền – Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu này sai khi nào?
+ Ví dụ Minh họa Thực tế về Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu – Mô hình Đơn giản.
+ Ví dụ Minh họa Thực tế về Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu – Mô hình Phức tạp.

—————————————————————

Khái niệm Nhà đầu tư Nhỏ lẻ, Tay chơi lớn và Nhà tạo lập Thị trường

Trước khi đến lập luận về Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu theo Phương pháp Dòng tiền. Ta cần làm rõ vài Khái niệm có liên quan sau:

– Nhà Đầu tư Nhỏ lẻ: được hiểu là các Nhà Đầu tư Đại chúng tham gia Đầu tư Cổ phiếu với 1 số Vốn nhỏ không đủ để tác động đến Giá Cổ phiếu của 1 Công ty Niêm yết nhất định trên Thị trường. Nhìn chung đây là Đối tượng phổ biến nhất trên Thị trường vì hầu như ai đi làm 5 – 10 năm cũng đều có thể tích lũy được số vốn Vài chục cho đến Vài trăm triệu đồng – Số Vốn được coi là “Nhỏ”, là “Lẻ” trên Thị trường Chứng khoán.

Như hình trên thì Cổ đông hoặc Nhóm người liên quan trực tiếp (Bố, Mẹ, Anh Chị Em ruột, Vợ, Con, … ) mua vào và nắm từ 5% trở lên thì được coi là Cổ đông hoặc Nhóm Cổ đông lớn. Và khi là Nhóm Cổ đông lớn thì khi Mua Bán nhảy mốc 1% tròn như 5%, 6%, 7%, … phải công bố thông tin theo quy định. Đây được coi là 1 trong Văn bản pháp lý quan trọng để phân biệt Nhà đầu tư lớn với Nhà đầu tư nhỏ lẻ được thừa nhận chính thống. Và điều này sẽ có ảnh hưởng lớn khi lập luận về Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu.

– Nhà tạo lập Thị trường: là Nhà Đầu tư hay Nhóm Nhà Đầu tư có số Vốn Đầu tư tham gia Mua bán rất lớn và do đó có ảnh hưởng nhất định đến Giá Cổ phiếu trên Thị trường. Nhà tạo lập Thị trường còn được biết với tên Tiếng Anh là Market Makers hay viết tắt là MMS. Hiểu theo nghĩa tích cực thì Nhà tạo lập Thị trường ngoài việc Mua Bán kiếm lời còn đóng vai trò Tạo lập làm cho Giá Cổ phiếu trên Thị trường cân bằng, Thanh khoản Mua bán Giao dịch hàng ngày cao hơn bằng cách:

+ Khi Giá Cổ phiếu lao đốc quá mạnh thì Nhà tạo lập sẽ mua hết số Cổ phiếu đang bị bán tháo đó để ổn định lại Tâm lý của Cộng đồng Nhà Đầu tư
+ Và Ngược lại khi Giá Cổ phiếu tăng giá quá mạnh không theo “Thông thường” thì Nhà tạo lập sẽ bán Cổ phiếu của mình để hạn chế bớt Tâm lý hứng phấn quá mức, góp phần làm giảm tình trạng bong bóng như đã từng diễn ra vào cuối năm 2006 và đầu năm 2007 ở Việt Nam.

Như hình trên là Diễn biến Giá Cổ phiếu của MWG trong 6 tháng từ Tháng 3/2019 đến Tháng 9/2019. Trong đó xu hướng chủ đạo là đi lên từ vùng giá 8x lên 12x như mũi tên dài phía trên. Tuy nhiên trong quá trình đi lên, dễ thấy Giá Cổ phiếu không đi lên thẳng mà vẫn vòng lên vòng xuống như các mũi tên nhỏ kiểu “Sóng” nhưng thiên hướng là Sóng lên theo hướng dài. Như vậy, theo hướng dài hạn thì là do Nội tại Công ty tốt, Làm ăn tốt, Tăng trưởng tốt mà Giá Cổ phiếu sẽ đi lên dần còn các sóng lên xuống hàng ngày, hàng tuần đó thì không theo quy tắc làm ăn như vậy. Ngắn hạn thì vẫn có lên có xuống và được tạo ra 1 phần không nhỏ từ các Nhà tạo lập Thị trường. Do đó, đây chính là Cơ sở để lập luận về Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu theo Phương pháp Dòng tiền.

– Tay chơi lớn: đây là Nhà đầu tư có Vốn đầu tư cũng khá lớn và cũng có ảnh hưởng nhất định đến Giá Cổ phiếu. Tuy nhiên ở mức độ thấp hơn so với Nhà tạo lập Thị trường, mức độ ảnh hưởng chỉ ở 1 Vài phiên hay trong 1 thời điểm nhất định trong ngày. Khác với Thuật ngữ “Nhà tạo lập Thị trường” được Ủy ban Chứng khoán thừa nhận trong các Văn bản Pháp luật thì từ “Tay chơi lớn” chỉ được dịch đơn thuần từ Nước ngoài về với tên Tiếng Anh là BigBoys hay viết tắt là BBS. Chính vì vậy không có 1 quy định cụ thể nào ở Việt Nam, Vốn quy mô bao nhiêu thì là MMS – Nhà tạo lập hay Vốn quy mô bao nhiêu thì là BBS – Tay chơi lớn. Tuy nhiên có thể nhận thức việc này theo mức độ ảnh hưởng nhất định đến Giá Cổ phiếu.

Thông tin thêm: thông thường nếu có tham khảo trên các Diễn đàn, Nhóm, Hội trên Mạng thì ta sẽ thấy các MMS, BBS được gọi theo nghĩa khá xấu với các tên gọi kiểu như Tay to, Đội lái, Cá mập, Nhà cái, … Tất cả đều ám chỉ việc các MMS BBS này … lừa Nhà đầu tư nhỏ lẻ mua giá cao để sau đó bán xuống, tạo và gây sức ép Tâm lý khiến các Nhà đầu tư nhỏ lẻ này phải bán cắt lỗ để họ – MMS BBS mua lại Cổ phiếu đã bán cao trước đó.

Như hình trên Ta dễ thấy Ông Vũ Huy Sơn đã bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phạt 550 triệu đồng do đã sử dụng 31 Tài khoản để liên tục Mua, Bán, Tạo cung cầu giả tạo, thao túng Cổ phiếu KVC. Đây có thể xem là 1 MMS với Mã Cổ phiếu KVC mà chúng ta biết được do để lại “vết” và bị Ủy ban Chứng khoán đã “tóm” được. Nhìn chung thì dù là Mã Chứng khoán mang tính Đầu tư Ổn định Dài hạn hay Đầu cơ Ngắn hạn thì đều có MMS hay BBS, chỉ khác nhau ở đây là họ muốn làm ổn định Thị trường – Giá cả xoay không lệch quá với Giá trị hay muốn làm Thị trường mất Ổn định – Giá cả vượt quá xa Giá trị để trục lợi kiếm lời. Bạn sẽ cảm nhận càng rõ việc này khi tham gia Thực tế vào các Mã Chứng khoán biến động lớn.

Nhìn chung thì đã là Thị trường thì việc xuất hiện MMS hay BBS là lẽ tất nhiên. Và thông thường thì MMS hay BBS này đều ít nhiều có liên quan đến Cổ đông Nội bộ là Lãnh đạo Công ty Niêm yết đó. Có thể là Anh Chị em Họ hàng hay bạn thân, … hay chậm chí là chính các Lãnh đạo đó đứng sau. Không dễ để 1 người bình thường ở Việt Nam vốn coi Kênh Chứng khoán là xa lạ bỏ ra vài chục hay thậm chí là vài trăm tỷ đồng để … “làm giá”. Nhìn chung phải có yếu tố thân hữu mới có thể thúc đẩy người ta tham gia vào các Nhóm MMS hay BBS này.

Nếu mình là Nhà đầu tư có Vốn lớn, có nhiều tiền và có cả “tin mật” nữa thì tự nhiên sẽ có mong muốn “Điều khiển” được Giá Thị trường để giảm thiểu rủi ro, tăng Hiệu suất Sinh lời. Và việc MMS hay BBS xuất hiện thì không phải chỉ trong mỗi Kênh Đầu tư Chứng khoán mà là mọi loại hình Đầu tư Kinh doanh khác. Đã là con người và nhiều tiền thì tự nhiên sẽ xuất hiện MMS và BBS. Vì thế khi là “Nhỏ lẻ” thì không nên cố gắng loại bỏ MMS và BBS mà nên cố gắng hiểu về họ và vận dụng cho đúng vào quá trình Đầu tư của mình thì sẽ tốt hơn. Đây cũng chính là nền tảng ý tưởng cho Bài viết về Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu theo Phương pháp Dòng tiền này của mình.

—————————————————————

Tay chơi lớn và Nhà tạo lập Thị trường mua bán khi nào?

– Gợi Mở vấn đề: như đã đề cập ở trên thì Tay chơi lớn BBS và Nhà tạo lập Thị trường MMS đều có rất nhiều tiền, có thể tác động được Giá Cổ phiếu ở mức độ nhất định và thậm chí thường có cả Tin Nội bộ biết trước. Vậy thì rõ ràng khả năng họ “chết” được là thấp và khi họ Mua bán chính là 1 trong những Căn cứ Cơ sở để Mình có thể ra quyết định Mua Bán phù hợp ứng xử theo. Vậy họ – Tay chơi lớn BBS và Nhà tạo lập Thị trường MMS mua bán khi nào?

Trước khi Lập luận trả lời câu hỏi trên, ta cần thấy rằng vì họ có rất nhiều tiền so với phần còn lại của Thị trường nên muốn mua bán được không phải dễ. Thông thường họ sẽ có 2 cách ứng xử duy nhất:

+ Chia ra rất nhiều Lệnh nhỏ và mỗi ngày giao dịch một ít: theo cái cách như thế này thì gần như ta không có cảm giác và không phát hiện được là BBS MMS giao dịch khi nào, họ cũng lẫn vào như đám đông Đại chúng. Giai đoạn này đôi khi còn được gọi là Tích lũy nếu như nhìn lại Quá khứ khi thấy họ bắt đầu đẩy giá Cổ phiếu lên. Nhìn chung nếu vào trường hợp này thì không nên “tiếc” tại sao không phát hiện ra.

+ Dồn Lệnh Mua Bán lớn trong Một hoặc Một vài phiên với Khối lượng rất lớn: đây là 1 trong những cách dễ cảm nhận và nhìn thấy nhất. Thông thường đã từng theo dõi nhiều thì mình thấy sau những phiên như này thường dễ dẫn đến đảo chiều, đặc biệt là khi đã tính toán và xác định được các Tay chơi lớn BBS và Nhà tạo lập MMS đã ra hết hàng hay bắt đầu đẩy Giá. Như vậy Khối lượng Giao dịch đột biến so với bình thường chính đi kèm với dao động giá gần đây đủ lớn là dấu hiệu lớn nhất cho thấy Tay chơi lớn BBS và Nhà tạo lập MMS đang giao dịch Mua Bán. Và đây chính là Cơ sở dễ nhìn thấy nhất trước khi kết với Tin tức để lập luận ra Cách Xác định Thời điểm Mua Bán Cổ phiếu theo Phương pháp Dòng tiền phù hợp cho riêng mình.

– Cách các Tay chơi lớn BBS và Nhà tạo lập Thị trường MMS mua bán: thông thường để có lãi thì họ cũng như bao người khác chỉ có 2 khả năng: 1 là Mua thấp và bán được cao hơn; Và 2 là mua cao và cần phải bán được cao hơn nữa. Và cho dù là muốn theo Kịch bản nào thì Họ – Tay chơi lớn BBS và Nhà tạo lập MMS cũng phải dựa hơi vào Tin tức và hướng làm ăn thật của Doanh nghiệp để bám vào mà “đánh” hay “lái” cho đúng, nếu làm ngược lại thì thậm chí họ cũng có thể bị thua do ngược dòng và nếu có “đánh” được cũng vô cùng tốn Chi phí, tốn Công sức kèm rủi ro gặp phải khá lớn. Theo ghi nhận thêm thì do có quá nhiều tiền và để tránh sự nhòm ngó của các Công ty Chứng khoán thì họ thường rải ra khá nhiều Tài khoản người nhà, người quen ở nhiều Công ty Chứng khoán khác nhau.

—————————————————————

Dấu hiệu về Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu – Phương pháp Dòng tiền trong Thực tế

– Gợi mở Vấn đề từ Thực tế – Dấu hiệu Mua: Trong quá trình Hỗ trợ, Tư vấn cho khách và mọi người, có rất nhiều người đã từng hỏi kiểu dạng thế này: “Em thấy Cổ phiếu HDG của Tập đoàn Hà Đô giảm từ gần 37 xuống giờ còn 35 thôi, vậy bây giờ mua được chưa?”. Tất nhiên thông thường thì các Mã Chứng khoán có khá nhiều người quan tâm thì trước đó mình đã nghiên cứu qua về Doanh nghiệp, về định giá vùng này được chưa, về tình hình Tài chính qua Báo cáo Tài chính, về Thông tin và Chiến lược tương lai qua Báo cáo Thường niên. Khi đã xác định được các Thông tin của HDG cho thấy vùng giá này cũng “hợp lý”, giờ chỉ cần Giá tốt trong vài tuần gần đây.

Để ý kỹ tại Vùng Giá số 1 – Tức từ ngày 01/08/2019 đến 01/08/2019. Lúc này Giá Cổ phiếu HDG đạt đỉnh trong thời gian gần đây và dao động trong vùng từ 36.4 và 37.3 ngàn đồng. Đến cuối Tháng 8/2019, trong Vùng Giá số 2 – Tức là từ ngày 23/08/2019 đến 30/08/2019 thì Giá Cổ phiếu HDG bắt đầu có 1 chập điều chỉnh giảm xuống còn quanh vùng giá 34.1 và 35.9. Và đây chính là vùng Giá mình được bạn kia hỏi là “Vậy bây giờ Mua được chưa?”. Mình chỉ thích ngắn gọn đại ý thế này: “Anh không biết chính xác Giá nào mua được hay Ngày nào sẽ mua được hay giảm bao phiên thì mua được, nhưng khi mua được thì phải đạt được 2 vấn đề: 1. Giá trong phiên ngày hôm đó giảm sâu và 2. Khối lượng hôm đó Giao dịch phải đột biến so với bình thường. Và % giảm càng mạnh và khối lượng càng đột biến cao thì mức độ an toàn cũng như “ăn được nhiều” sẽ càng lớn. Hơn 3 lần gọi là được, 5 lần là khá tốt và >10 lần thì gần như là Rất tốt. Đây là mấu chốt về độ An toàn và Rủi ro của Phương pháp Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu này.

– Lý giải Chi tiết: thường khi Giá giảm sâu, tức là “rẻ” hơn thì sẽ làm cho khá nhiều người không dám “bắt đáy” do sợ rằng còn tin gì mình chưa biết thì sao. Nhưng nếu khối lượng giao dịch “vọt” mạnh lên khi Giá Giảm mạnh thì có nghĩa là phải có nhóm người nào đó có đủ “tin nội bộ” để tin rằng là không vấn đề gì và xuống tiền để mua hàng giá rẻ. Vì thế khối lượng càng lớn thì niềm tin có Tay chơi lớn BBS và Nhà tạo lập MMS càng vững chắc và xác suất nếu mua theo bị lỗ sẽ càng ít đi. Nhìn chung trong 1 ngày giảm trên >3% được coi là cần để ý và >5% là rất đáng chú ý. Đặc biệt nếu lấy bối cảnh từ 2 – 4 tuần gần đây mà mức giảm gộp lại >10%. Thông thường thì sau những Phiên Ngày 10/09/2019 (Mũi tên số 3) – Giá giảm sâu + Khối lượng Giao dịch lớn thì Giá thường sẽ đảo chiếu lại sau đó ít phiên. Bạn có thể kiểm nghiệm việc này với Mã Cổ phiếu HDG hay bất kỳ 1 Mã Cổ phiếu nào khác mà bạn từng Đầu tư nắm giữ hay quan tâm.

– Dầu hiệu Thời điểm Bán: Ngược lại khi Giá Cổ phiếu tăng liên tục trong Thời gian gần đây kèm tin tức và đến 1 Vùng giá nào đó sẽ xác định được Vùng Cân bằng Giá mới, thường thì Giá Cổ phiếu sẽ trong đà tăng vẫn sẽ phi thêm 1 ít trước khi giật lại vào Vùng Cân bằng. Dấu hiệu quan trọng nhất ở đây là Giá tăng mạnh + Khối lượng Giao dịch lớn thì Giá thường sẽ đảo chiều giảm lại sau đó ít phiên. Việc đảo chiều này phản ánh việc Tay chơi lớn BBS và Nhà tạo lập MMS đang chốt lời sau khi Cổ phiếu đã tăng mạnh trong 1 hoặc 1 số Phiên nhất định. Thông thường trong Phiên này dạng này các Nhà đầu tư nhỏ lẻ sẽ có tâm lý là Cổ phiếu đã tăng mạnh gần đây và chắc là đang có đà còn có thể tăng tiếp nên hay bị mua vào … Vùng Đỉnh. Bạn có thể kiểm nghiệm việc này với Mã Cổ phiếu CTG – Ngân hàng Vietinbank như hình trên tại 2 Mũi tên số 1 và 2 hay bất kỳ 1 Mã Cổ phiếu nào khác mà bạn từng Đầu tư nắm giữ hay quan tâm.

—————————————————————

Phương pháp Dòng tiền – Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu này sai khi nào?

Xem tiếp Phần 2: Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu – Phương pháp Dòng tiền (Phần 2).

(Phần riêng cho Khách bên Mình – Mở TK có Tài sản / Giao dịch hoặc Học viên Khóa học Chứng khoán)

—————————————————————

Ví dụ Minh họa Thực tế về Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu – Mô hình Đơn giản

Xem tiếp Phần 2: Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu – Phương pháp Dòng tiền (Phần 2).

(Phần riêng cho Khách bên Mình – Mở TK có Tài sản / Giao dịch hoặc Học viên Khóa học Chứng khoán)

—————————————————————

Ví dụ Minh họa Thực tế về Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu – Mô hình Phức tạp

Xem tiếp Phần 2: Cách Xác định Thời điểm Mua bán Cổ phiếu – Phương pháp Dòng tiền (Phần 2).

(Phần riêng cho Khách bên Mình – Mở TK có Tài sản / Giao dịch hoặc Học viên Khóa học Chứng khoán)

—————————————————————

Các bài viết khác có thể bạn quan tâm

> Các bước Tìm hiểu Chứng khoán
> Hướng dẫn Mở Tài khoản Chứng khoán   /   Dịch vụ Ủy thác Đầu tư Chứng khoán – Đầu tư “Hộ”
> Khóa học Chứng khoán Cơ bản tại Hà Nội   /   Khóa học Chứng khoán Online 

—————————————————————

(Hiep Bui / Bui Hiep – Tháng 11/2019)