Cổ phiếu Quỹ là gì? Khái niệm, Bản chất và Mục đích

Giới thiệu

Bài viết này giúp làm rõ hơn Khái niệm về Cổ phiếu Quỹ là gì trong Bài viết Mệnh giá Chứng khoán, Cổ phiếu Quỹ và Số lượng Cổ phiếu Đang lưu hành. Bài viết giới thiệu những nội dung cơ bản nhất khi nghiên cứu về chủ đề Cổ phiếu Quỹ, giúp bạn có cái nhìn tổng quan nhất về khái niệm cũng như bản chất của Cổ phiếu Quỹ.

Ngoài ra Bài viết Cổ phiếu Quỹ là gì? Khái niệm, Bản chất và Mục đích là 1 phần của Nhóm Bài viết Các khái niệm và thuật ngữ về Chứng khoán. Qua đó giúp bạn tự nghiên cứu được Các bước Tìm hiểu Chứng khoán Cơ bản để biết cách Phân tích Cổ phiếu. Các Vấn đề chính gồm:

+ Khái niệm và Mục đích của Cổ phiếu Quỹ, Cách tra cứu thông tin Cổ phiếu Quỹ.
+ Bản chất và Đặc điểm của Cổ phiếu Quỹ.

—————————————————————

Khái niệm và Mục đích của Cổ phiếu Quỹ, Cách tra cứu thông tin Cổ phiếu Quỹ

– Khái niệm Cổ phiếu Quỹ là gì và Mục đích Mua bán Cổ phiếu Quỹ: được hiểu là Cổ phiếu được chính Công ty mua lại cổ phiếu của chính mình từ các Cổ đông đã góp vốn vào Công ty trên thị trường. Trên Thị trường Chứng khoán thì Công ty Niêm yết thường thực hiện mua lại Cổ phiếu dựa trên 2 Mục đích chính sau:

+ Củng cố lòng tin Nhà đầu tư: Khi Giá Cổ phiếu rơi rất sâu đến mức độ Ban lãnh đạo Công ty tin rằng đa rơi quá Giá trị của Công ty mình và Thị trường đã phản ứng thái quá. Lúc này hoặc là cá nhân Ban lãnh đạo tự đứng ra Mua Cổ phiếu trên Thị trường đã củng cố lòng tin với Đại chúng hoặc chính bản thân Công ty Niêm yết đó đứng ra mua lại Cổ phiếu của chính mình – Cổ phiếu Quỹ. Thông thường thì Họ là những Cổ đông Nội bộ và rất hiểu Công ty mình nên hành động như vậy được coi là Cam kết mạnh mẽ nhất thay vì chỉ lên đính chính “mồm” là “Công ty Tôi không sao, vẫn hoạt động tốt, … “.

Trong Hình là Giá Cổ phiếu của Mã Chứng khoán VCS – Công ty CP VICOSTONE đang Niêm yết trên sàn HNX trong 2 năm qua từ Tháng 9/2017 đến Tháng 9/2019. VICOSTONE được biết đến là Công ty Niêm yết hàng đầu của sàn HNX với Vốn hóa Hiện tại vào khoảng 14,7 ngàn tỷ đồng. Tuy nhiên như Hình trên ta thấy trong 2 năm qua VCS có xu hướng đi xuống là chủ đạo, đặc biệt là bắt đầu từ Tháng 4/2018 đến Tháng 1/2019 được xem là Giai đoạn “thảm khốc” nhất của Công ty từ khi Niêm yết vào năm 2007. Giá Cổ phiếu trong đoạn này đã giảm cực mạnh từ Giá 129 về Giá 57-58 (Theo Giá điều chỉnh).

Phản trước Thông tin tiêu cực trên thì: Chủ tịch VCS đã Đăng ký và Mua 1,65 triệu Cổ phiếu trong Thời gian từ 13/07/2018 đến 31/07/2018 như Hình ảnh Chủ tịch VCS đã Đăng ký và Mua Cổ phiếu và Hình ảnh Giá Cổ phiếu VCS – Từ 13/07/2018 đến 31/07/2018. Giá Cổ phiếu có hồi lại từ vùng 7x lên thành khoảng 81-86 trong Thời gian này và tạm dừng đã giảm (Theo Giá điều chỉnh). Tuy nhiên, sau khi Thông tin Kinh doanh Quý 3/2018 được công bố vào tháng 10/2018 thì Giá Cổ phiếu VCS đã lao dốc chỉ còn quang vùng 6x như Hình ảnh Giá Cổ phiếu VCS – Từ 18/10/2018 đến 31/10/2018.

Tiếp tục củng cố niềm tin cho Nhà đầu tư thì VCS đã Đăng ký và Mua 3,2 triệu Cổ phiếu Quỹ trong Thời gian từ 07/11/2018 đến 21/11/2018 như Hình ảnh VCS đã Đăng ký và Mua Cổ phiếu Quỹ và Hình ảnh Giá Cổ phiếu VCS – Từ 07/11/2018 đến 21/11/2018. Như vậy nhờ có 2 Đợt mua Cổ phiếu của Chủ tịch và của Chính Công ty thông qua 1 Đợt mua Cổ phiếu Quỹ mà Giá Cổ phiếu VCS đã cùng hơn rất nhiều, nếu không có 2 đợt mua này thì Giá Cổ phiếu VCS còn giảm mạnh hơn rất nhiêu vùng giá 60 về sau này. Ngoài ra việc Mua Cổ phiếu Quỹ sẽ làm cho Số lượng Cổ phiếu Đang lưu hành giảm xuống mà Lợi nhuận vẫn vậy nên Lãi Bình quân của 1 Cổ phiếu sẽ tăng lên (Tổng Lãi sau thuế / Tổng Số Cổ phiếu Lưu hành), qua đó làm cho Giá Cổ phiếu được tính lại rẻ hóa đi phần nào giúp Thị trường có cái nhìn Tốt hơn khi Định giá lại (Sẽ được mình trình bài phần Định giá sâu hơn sau này).

Để hiểu thêm về Cổ phiếu Quỹ là gì và Chi tiết các quy định về việc Mua Bán Cổ phiếu Quỹ trong trường hợp trên, bạn có thể tham khảo thêm Phần Cổ phiếu Quỹ tại giữa Bài viết sau: Mệnh giá Chứng khoán, Cổ phiếu Quỹ và Số lượng Cổ phiếu Đang lưu hành.

+ Thu hồi Cổ phiếu Ưu đãi của Cán bộ Nhân viên nghỉ việc sớm trước Thời hạn: 1 trong những mục đích chính khi lên sàn Chứng khoán thay đổi Quản trị của Công ty theo hướng chuẩn hóa Đại chúng và Phát hành Cổ phiếu Ưu đãi cho Cán bộ Nhân viên (Viết tắt 4 chữ cái đầu của Tiếng Anh là Employee Stock Ownership Plan – ESOP) là 1 Chương trình quan trọng trong vấn đề Quản trị này mà 1 Công ty chưa lên sàn không thể thực hiện được. Mình sẽ dùng Thế giới Di động – Mã Chứng khoán là MWG làm ví dụ cho Trường hợp này. Thông thường:

* Giá Phát hành Cổ phiếu Ưu đãi cho Cán bộ Nhân viên: Thấp hơn rất nhiều so với Thị giá mà Cổ đông đang Giao dịch Mua bán đúng với Tính chất “Ưu đãi”. Ví dụ với MWG – Thế giới Di động tại 28/12/2018 kết thúc Đợt Phát hành ESOP gần nhất thì các Cán bộ Nhân viên chỉ phải nộp Mua Cổ phiếu với Giá 10, còn Thị giá trên sàn đang là 87 ngàn đồng.

* Cấp Nhân viên được hưởng Chương trình này: thường là Cấp Quản lý tầm trung trở lên của Công ty. Đúng với tính chất là giữ “Người tài” của Công ty và theo 1 Nguyên tắc Cơ bản là đóng góp cho Công ty nhiều thì được thưởng nhiều Cổ phiếu hơn (Không cào bằng) qua đó tạo động lực phấn đấu trong toàn bộ Công ty từ dưới lên. Ví dụ bên Kinh doanh nếu Trưởng phòng khu vực này có Doanh số tốt hơn Trưởng phòng khu vực khác tương đương thì đương nhiên sẽ được thưởng Số Cổ phiếu này nhiều hơn bên cạnh nhiều quyền lợi khác của Công ty.

* Hạn chế Chuyển nhượng và Thu hồi trước Thời gian nếu Nghỉ việc: Thông thường thì các Công ty Niêm yết sẽ Hạn chế Chuyển nhượng trong vòng từ 1 đến 2 năm đối với dạng Cổ phiếu loại này và phải cam kết nếu trong Thời gian đang nắm giữ số Cổ phiếu này nếu nghỉ việc thì sẽ bị Công ty thu hồi lại so với Giá Phát hành ban đầu. Thử lấy 1 Ví dụ nhỏ của Thế giới Di động MWG, nếu mình là Quản lý Khu vực Cầu Giấy gồm gần 10 Cửa hàng của Thế giới Di động, năm ngoái đạt Kết quả rất tốt, được Công ty cấp cho Quyền mua 5.000 Cổ phiếu Ưu đãi giá 10 ngàn đồng (50 triệu đồng gốc), trong khi Giá trên sàn Hiện tại là 126 ngàn đồng hay tương đương cả Lô là 630 triệu đồng.

Nếu năm ngoái mình cũng được hưởng 1 Lô như thế và giờ này vẫn chưa được Giải tỏa Tự do ra để Bán thì quyết định nghỉ việc ra riêng sẽ khiến mình “mất” đi khoảng 1,26 tỷ đồng – Rất lớn với 1 người đi làm được 5 – 7 năm để được hưởng Quyền lợi như vậy. Trong thực tế thì Thế giới Di động MWG thường “khóa” tận 4 năm và mỗi năm được giải tỏa 25% của Lô năm đó nên mức độ ảnh hưởng và “trói” buộc người tài sẽ rất lớn. Xem thêm: Quy chế Phát hành ESOP 2018 – MWG. Và việc Mua Cổ phiếu trong trường hợp Nhân viên nghỉ sớm này cũng là 1 trong các trường hợp phổ biến của Mua Cổ phiếu Quỹ.

– Ngoài ra, nếu bạn muốn nghe Video Youtube các ý bên trên thì nghe thêm dưới đây:

– Cách Tra cứu thông tin về Cổ phiếu Quỹ: Bạn có thể thực hiện theo 2 bước sau: (Mình sẽ lấy ví dụ về Mã VCS – Công ty Cổ phần VICOSTONE để bạn tiện theo dõi).

+ Bước 1: Đăng nhập vào trang CafeF.vn rồi nhập Mã Chứng khoán cần tìm kiếm – như Hình ảnh tại đây.
+ Bước 2: Chọn Tab con “Tăng vốn – Cổ phiếu Quỹ” để lọc tin tức liên quan tới Cổ phiếu Quỹ  – như Hình ảnh tại đây.

Theo ví dụ VCS trên có thể thấy luôn có 3 Thông tin liên quan đến 1 Đợt Mua Bán Cổ phiếu Quỹ. Gồm: Thông báo “Đăng ký mua 3.200.000 cổ phiếu làm Cổ phiếu Quỹ” tại Ngày 31/10/2018; Thông báo “Số lượng cổ phiếu có quyền biểu quyết đang lưu hành là 156.800.000 CP” tại Ngày 26/11/2018 và Thông báo “CTCP VICOSTONE đã mua 3.200.000 cổ phiếu làm cổ phiếu quỹ” cũng tại Ngày 26/11/2018.

—————————————————————

Bản chất của Cổ phiếu Quỹ

– Một Hình thức Tăng / Giảm Vốn Điều lệ: Như đã phân tích Cổ phiếu Quỹ là gì ở trên thì có thể hiểu đây là Cổ phiếu được Công ty Niêm yết mua lại Cổ phiếu của chính mình. Tức là làm thu hẹp Sổ Cổ đông đang có của Công ty và việc mua này sẽ làm Số lượng Cổ phiếu Đang Lưu hành giảm xuống so với gốc trước đó. Điều đó cũng có nghĩa bản chất của việc Mua lại Cổ phiếu Quỹ chính là 1 hình thức làm giảm Vốn Điều lệ. Tuy nhiên điểm khác cơ bản ở đây là Công ty Niêm yết đó không cần phải thay đổi lại Giấy Đăng ký Kinh doanh do thay đổi Vốn điều lệ Danh nghĩa, qua đó giúp giảm bớt nhiều thủ tục liên quan. Ngược lại khi cần có Nhà đầu tư muốn mua lại số Cổ phiếu này thì Công ty cũng có thể sẵn sàng bán lại mà cũng không cần phải thay đổi Giấy Đăng ký Kinh doanh do … Vốn Điều lệ Danh nghĩa vẫn vậy. 

Liên quan tới Vốn Điều lệ, bạn có thể nghiên cứu thêm tại 2 Bài viết sau: Vốn điều lệ và Vốn chủ sở hữu (Phần 1) và Vốn điều lệ và Vốn chủ sở hữu (Phần 2). 

– Thay đổi Tỷ lệ Biểu quyết tại Đại hội Cổ đông và Quyền Kiểm soát Công ty: Việc mua Cổ phiếu Quỹ làm Giảm Số lượng Cổ phiếu Đang lưu hành có quyền Biểu quyết và vô hình chung làm cho các Cổ đông còn lại Tăng tỷ lệ Biểu quyết lên mặc dù Tỷ lệ Sở hữu của họ vẫn thế, trong kỳ họ cũng không mua bán gì thêm. Trong quá khứ, có rất nhiều trường hợp Nhóm Chủ Công ty Niêm yết tăng quyền Kiểm soát Công ty bằng cách cho Công ty đó Mua Cổ phiếu Quỹ thay vì Nhóm Chủ tự đứng ra mua thâu tóm Cổ phiếu trên sàn Chứng khoán.

– Tăng Giảm Vốn chủ Sở hữu và Chứng minh Tài chính: khi Công ty Niêm yết Đăng ký và Mua Cổ phiếu Quỹ có nghĩa là họ cần có Nguồn để Mua, Nguồn này có thể là: Thặng dư Vốn Cổ phần, Lợi nhuận Sau thuế chưa Phân phối hay các Nguồn Quỹ khác. Nhưng tựu chung lại là Vốn chủ Sở hữu sẽ bị giảm, Quy mô hoạt động sẽ có ảnh hưởng nếu Công ty không thực sự Thặng dư Tài chính. Và nếu như Công ty vẫn đang thặng dư Tài chính như thừa Tiền gửi Ngân hàng thì việc Đăng ký Mua Cổ phiếu Quỹ sẽ làm cho Hệ số Định giá của Công ty tốt lên trong khi Hoạt động của Công ty hầu như không bị ảnh hưởng. Biện pháp này cũng giống như Ý nghĩa Tài chính của việc Trả Cổ tức Tiền mặt cho Cổ đông, là mình chứng mạnh mẽ nhất về sự Thặng dư Tài chính, mọi hoạt động Kinh doanh của Công ty vẫn đang ổn định phát triển tốt. Và quan trọng hơn cả là Ban Lãnh đạo Công ty tin rằng Giá trị thực Công ty mình đang thấp hơn Giá Thị trường hiện tại.

– Quy định mới Cổ phiếu Quỹ – Từ 01/01/2021 – Giảm Vốn Điều lệ khi mua Cổ phiếu Quỹ: Theo quy định mới của Luật Chứng khoán 2019 thì từ Ngày 01/01/2021, Công ty Niêm yết khi mua Cổ phiếu Quỹ bắt buộc phải làm thủ tục giảm Vốn Điều lệ (không phải tạm thời như cũ). Quy định này sẽ khiến các Công ty Niêm yết không dám đăng ký mua Cổ phiếu Quỹ, đặc biệt như các đợt giảm giá Cổ phiếu lớn trên Thị trường Chứng khoán như cuối 2022 vì sau khi Mua xong, khi Thị trường hồi phục Công ty không thể bán được số cổ phiếu đã mua này. Quy định này cũng dẫn đến việc 6 tháng sau khi mua Cổ phiếu Quỹ thì Công ty Niêm yết sẽ không thể thực hiện Phương án tăng Vốn Điều lệ (Khá hạn chế).

Ngoài ra, một quy định đáng chú ý khác mọi quyết định mua Cổ phiếu quỹ hiện đều do Đại hội Cổ đông thực hiện, thay vì như cũ là Hội đồng Quản trị có quyền quyết định mua lại tối đa 10% số lượng cổ phần đã phát hành làm Cổ phiếu quỹ. 

– Ngoài ra, nếu bạn muốn nghe Video Youtube các ý bên trên thì nghe thêm dưới đây:

Như vậy bạn đã hiểu sơ bộ Khái niệm Cổ phiếu Quỹ là gì, Mục đích cũng như Bản chất của Cổ phiếu Quỹ. Nếu còn câu hỏi nào xoay quanh chủ đề này hoặc còn thắc mắc nào liên quan tới Chứng khoán, bạn có thể để lại Thông tin bên dưới, mình sẽ Hỗ trợ Giải đáp.

—————————————————————

Các bài viết khác có liên quan

> Các khái niệm và thuật ngữ trong Chứng khoán
> Mệnh giá Chứng khoán, Cổ phiếu Quỹ và Số lượng Cổ phiếu Đang lưu hành
> Vốn điều lệ và Vốn chủ sở hữu (Phần 1)   /   Vốn điều lệ và Vốn chủ sở hữu (Phần 2)

————————————————————–

Các bài viết khác có thể bạn quan tâm

> Các bước Tìm hiểu Chứng khoán
> Hướng dẫn Mở Tài khoản Chứng khoán   /   Dịch vụ Ủy thác Đầu tư Chứng khoán – Đầu tư “Hộ”
> Khóa học Chứng khoán Cơ bản tại Hà Nội   /   Khóa học Chứng khoán Online

————————————————————–

(Thu Hien / Bui Hiep – Tháng 9/2019)