Ý nghĩa của Chỉ số VN-Index và HNX-Index

Giới thiệu

Khi tham gia Đầu tư vào Thị trường Chứng khoán, chắc hẳn bạn đã nghe rất nhiều tới Chỉ số VN-Index và HNX-Index, đặc biệt là sau mỗi Phiên Giao dịch, khi các Chỉ số này được cập nhật liên tục trên nhiều Bản tin về Tài chính. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về các Chỉ số này cũng như Ý nghĩa quan trọng mà nó mang lại thì trong Bài viết này, mình sẽ đưa ra những phân tích cụ thể về Ý nghĩa của Chỉ số VN-Index và HNX-Index. Bài viết cũng thường được tìm đến sau khi đã nắm rõ Kiến thức Cơ bản Chứng khoán và biết cách Phân tích Cổ phiếu. Về cơ bản, các Vấn đề chính gồm:

+ Giới thiệu về Chỉ số VN-Index và HNX-Index.
+ Ý nghĩa của Chỉ số VN-Index và HNX-Index.

—————————————————————

1. Giới thiệu về Chỉ số VN-Index và HNX-Index

– Khái niệm về các Chỉ số:

* Chỉ số VN-Index (hay được viết tắt là VNI): đây là một Chỉ số Chứng khoán đại diện cho tất cả các Cổ phiếu được Niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE), thể hiện qua sự biến động tổng hợp Giá của tất cả các Cổ phiếu trên sàn. Như vậy, nhắc đến Chỉ số VN-Index, ta sẽ hiểu ở đây chính là Giá của Tổng Thị trường trên sàn HOSE, và đây cũng là sàn Giao dịch chính trên Thị trường (chiểm từ 70 – 80% Vốn hoá và khối lượng giao dịch của toàn Thị trường) nên nó sẽ phần nào khái quát được hiệu quả sinh lời và tình hình hoạt động của cả Thị trường chung.

* Chỉ số HNX-Index: trong khi Chỉ số VN-Index đại diện cho sàn HOSE thì Chỉ số HNX-Index là Chỉ số phản ánh biến động Giá của các mã Cổ phiếu được Niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (sàn HNX). So với sàn HOSE thì sàn HNX có quy mô nhỏ hơn rất nhiều, chỉ chiếm phần bé trên toàn Thị trường Chứng khoán Việt Nam, do đó Chỉ số HNX-Index chỉ phản ánh xu hướng của một nhóm nhỏ các Cổ phiếu trên Thị trường. Thông thường khi nhắc đến Chứng khoán Việt Nam, chúng sẽ nhắc đến VN Index. Về Cơ bản thì HNX-Index và VN-Index có cách tính giống nhau nên mình sẽ tập trung chính và VN-Index, còn HNX sẽ tự tính và hiểu theo cách tương tự.

– Cách tính Chỉ số: các Chỉ số Chứng khoán đều sẽ được tính toán dựa trên việc so sánh Giá trị Vốn hóa Thị trường tại ngày hôm nay so với Giá trị Vốn hóa Thị trường Cơ sở vào ngày Cơ sở và được tính theo điểm. Trong đó, phương pháp tính được sử dụng là phương pháp bình quân gia quyền của toàn bộ Vốn hóa của các Cổ phiếu cộng lại (Giá trị Vốn hóa của từng Cổ phiếu bằng Giá từng Cổ phiếu hiện tại nhân với Số lượng Cổ phiếu đang lưu hành tại thời điểm đó). Xem thêm: Vốn hóa Thị trường và Cổ phiếu Blue-Chip, Penny, MidCap.

Với Chỉ số VN-Index thì danh sách tính toán sẽ là toàn bộ các Cổ phiếu đang được niêm yết trên sàn HOSE và với Chỉ số HNX-Index thì danh sách tính toán là các Cổ phiếu đang được niêm yết trên sàn HNX. Mỗi quốc gia lại có một cách lấy Giá trị Thị trường tại ngày Cơ sở khác nhau, ví dụ như ở Anh hay Mỹ, là các quốc gia đã phát triển lâu đời, số Doanh nghiệp tham gia Niêm yết lớn nên chọn thời điểm gốc là 1000 điểm. Còn ở Việt Nam thì chỉ số Cơ sở được xác định là 100 trên cả 3 sàn Chứng khoán (HOSE, HNX và UPCoM) vào ngày Cơ sở là ngày đầu tiên Thị trường Chứng khoán Việt Nam đi vào hoạt động – ngày 28/07/2000 (Chỉ số VN-Index của sàn HOSE).

Có thể thấy, bản chất của Chỉ số Index là phân tích sự biến động Giá của tổng hợp các Cổ phiếu thông qua Giá trị Vốn hóa của Thị trường, do đó với các yếu tố khác làm thay đổi Giá trị Vốn hóa không phải do tăng giảm Giá tự nhiên của chính cổ phiếu mà do sự thay đổi số Cổ phiếu lưu hành (hay tăng giảm vốn điều lệ) hay thậm chí có Cổ phiếu của Công ty Niêm yết mới lên sàn ngày đầu tiên thì đều sẽ không được phản ảnh vào (Tổng Vốn hóa của Toàn Thị trường tăng giám sẽ do Giá từng Cổ phiếu, Cổ phiếu mới hoặc sự Tăng Giảm Vốn Điều lệ và Index chỉ tập trung vào Giá của từng Cổ phiếu thay đổi). Lúc này, để đảm bảo Chỉ số được duy trì liên tục thì ta sẽ có Hệ số chia mới điều chỉnh phù hợp. Bạn có thể tham khảo thêm Bài viết Cách tính Chỉ số VN-Index và Chỉ số HNX-Index để hiểu rõ hơn về Cách tính các Chỉ số Index này.

– Đặc điểm: Chỉ số VN-Index và HNX-Index đều được tính toán, thay đổi và cập nhật liên tục trong suốt thời gian diễn ra giao dịch. Bạn có thể theo dõi các Chỉ số này trên Bảng giá Chứng khoán, trong phiên Giao dịch, sự biến động về Giá Cổ phiếu sẽ làm thay đổi Giá trị Chỉ số, đồng thời được so sánh tăng giảm đối với phiên Giao dịch trước theo số điểm hoặc %. Màu xanh phản ánh tăng điểm, màu đỏ phàn ảnh giảm điểm, màu vàng nghĩa là không thay đổi so với ngày Giao dịch trước. 

Ví dụ: Kết thúc phiên giao dịch ngày 07/10/2022 (như Bảng giá ở hình trên), ta thấy Chỉ số VN-Index đang ở mức 1053,91 điểm. Điều này có nghĩa là Giá của Tổng thể các Cổ phiếu được Niêm yết trên sàn HOSE hiện tại có tăng giá gấp 10,54 lần giá trị gốc ngày 28/07/2000 (1053,91 so với 100 điểm). So với phiên Giao dịch trước (ngày 06/10/2022), Chỉ số VN-Index đã giảm 38,61 điểm hay -3,59%. Tương tự, Chỉ số HNX-Index đang là 226,09 điểm, giảm 9,04 điểm (3,84%) so với phiên Giao dịch trước.

—————————————————————

2. Ý nghĩa của Chỉ số VN-Index và HNX-Index

Có thể thấy, các Chỉ số VN-Index và HNX-Index đều là những Chỉ số Chứng khoán rất quan trọng, phản ánh được hiệu suất hiện tại của Thị trường Chứng khoán. Trong đó, Chỉ số VN-Index được xem là Chỉ số khái quát được hiệu quả sinh lời và tình hình hoạt động của cả Thị trường chung nhất. Do đó, Chỉ số này thường được sử dụng để phân tích, đánh giá và dự đoán sự biến động Thị trường trong ngắn hạn hay dài hạn đều rất hiệu quả. Dưới đây là những Ý nghĩa quan trọng mà Chỉ số VN-Index mang lại, từ đó các bạn có thể sử dụng Chỉ số này một cách hiệu quả và hợp lý nhất.

– Phản ánh Xu hướng chung của Thị trường: có thể thấy, bản chất của Chỉ số VN-Index là những tính toán dựa trên biến động Giá Cổ phiếu, nên sự thay đổi của Chỉ số sẽ phản ánh chính xác nhất các thay đổi tăng giảm của Giá Thị trường. Ví dụ đóng cửa năm 2021 tại Ngày 31/12/2021 là 1498,28 điểm, trong khi đóng cửa hôm nay là 1035,91 điểm, tức là từ đầu năm 2022 đến giờ Chỉ số đã giảm 462,37 điểm hay % giảm là 462,37/1498,28 = 30,86%. Ta nói bình quân từ Đầu năm 2022 đến nay Thị trường Chứng khoán Việt Nam (Ở đây Đại diện là Chỉ số VN-Index) đã giảm -30,86% và đây là mức bình quân, có người Lỗ nhiều hơn 30,86%, có người lỗ ít hơn hay thậm chí có người lãi nhẹ nhưng bình quân chung thì là 30,86%. 

Một số Khái niệm khá phổ biến bạn có thể đã nghe đến như Thị trường Bò và Thị trường Gấu cũng được xác định dựa vào sự biến động của Chỉ số đại diện cho Thị trường này. Ở Thị trường Chứng khoán Việt Nam, Chỉ số VN-Index có mức tăng lớn hơn hoặc bằng 20% thì được coi là Thị trường Bò và giảm lớn hơn hoặc bằng 20% thì xác định là Thị trường Gấu. Với mỗi Thị trường, sẽ có những Đặc điểm và hướng đi riêng cho Nhà Đầu tư. Xem thêm Bài viết: Thị trường Bò và Thị trường Gấu là gì? để hiểu rõ hơn về các Khái niệm Thị trường này.

Như vậy, Chỉ số VN-Index chính là chỉ báo xu hướng chung của Thị trường, ảnh hưởng tới mặt bằng biến động của phần lớn các Cổ phiếu. Thống kê cho thấy, khi VN-Index tăng thì hầu hết các Cổ phiếu cũng tăng và ngược lại, khi Chỉ số này giảm thì phần lớn các Cổ phiếu cũng đều giảm theo. Tất nhiên là mức biến động của các Cổ phiếu sẽ khác nhau vì nội tại Doanh nghiệp Niêm yết khác nhau. Như trong giai đoạn Thị trường tốt, Chỉ số tăng mạnh, Cổ phiếu của bạn cho dù được đánh giá là kém thì vẫn có khả năng tăng giá khi có sự đồng thuận tăng giá của toàn Thị trường. Dựa vào Chỉ số VN-Index, ta sẽ phần nào dự đoán được xu hướng của Thị trường, từ đó đưa ra những quyết định phù hợp.

– Cơ sở Đánh giá Hiệu quả của Nhà Đầu tư: Đây được xem là ý nghĩa rất quan trọng để đánh giá được Phương pháp Đầu tư hiện tại của bạn có đang hiệu quả hay không. Có thể thấy, Hiệu suất Danh mục Đầu tư của bạn phụ thuộc rất nhiều vào phương pháp và phong cách bạn chọn Cổ phiếu cũng như Quản trị rủi ro. Do đó, khi đưa ra so sánh Hiệu suất Đầu tư của bạn với hiệu suất của Chỉ số VN-Index, ta sẽ đánh giá được Phương pháp Đầu tư hiện đã tốt với Thị trường chung chưa để có hướng điều chỉnh cho phù hợp. 

* Trong giai đoạn Thị trường tăng trưởng tốt, Chỉ số VN-Index tăng mạnh, nếu Hiệu suất Danh mục Đầu tư của bạn cao hơn mức tăng của Chỉ số chứng tỏ phương pháp đầu tư của bạn đang hiệu quả và bạn có thể tiếp tục đầu tư theo phương pháp này. Tuy nhiên, nếu hiệu suất đầu tư của bạn nhỏ hơn mức tăng của Thị trường thì cho thấy phương pháp đang kém hiệu quả và bạn nên thay cách đầu tư khác phù hợp hơn để nâng cao hiệu quả đầu tư (Dù có thể bạn vẫn đang có Lãi nhưng mức Lãi thấp hơn Chỉ số). Ví dụ như Năm 2021 thì Chỉ số VN Index tăng 35,73%, trong khi nếu bạn chỉ Lãi 25% thì được coi là không tốt.

* Trong giai đoạn Thị trường yếu kém, Chỉ số VN-Index có sự sụt giảm, Hiệu suất Danh mục Đầu tư của bạn có thể sẽ bị ảnh hưởng giảm theo, tuy nhiên nếu mức giảm này bé hơn mức giảm của Chỉ số thì thể hiện phương pháp đầu tư của bạn vẫn đang phù hợp với Thị trường (Kể cả đang lỗ). Ngược lại, nếu hiệu suất đầu tư của bạn giảm mạnh hơn nhiều so với mức giảm của Thị trường thì bạn nên cân nhắc thay đổi phương pháp đầu tư. Ví dụ như từ đầu năm 2022 đén nay là giảm -30,86%, trong khi bạn chỉ bị Lỗ 15% thì được là Tốt, là phù hợp dù vẫn đang Lỗ.

Ví dụ: Trong năm 2021, ta thấy Thị trường Chứng khoán Việt Nam bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh, với mức tăng của Chỉ số VN-Index là 35,73% (Từ 1103,87 điểm lên 1498,28 điểm). Bạn có thể tiến hành so sánh, nếu Hiệu suất Đầu tư của bạn trong năm 2021 cao hơn 35,73% chứng tỏ Phương pháp Đầu tư của bạn khá tốt và phù hợp với Thị trường. Còn nếu bạn cũng đầu tư có Lãi, nhưng mức Hiệu suất nhỏ hơn Mức tăng của Thị trường chung thì bạn cũng chưa được xem là Đầu tư Hiệu quả. Trên thực tế, để nâng cao Hiệu quả Đầu tư đồng thời giảm thiểu Rủi ro thì các nhà Đầu tư thường sẽ lựa chọn các Cổ phiếu có khả năng Tăng trưởng cao khi Thị trường bước vào Giai đoạn Tăng giá và lựa chọn các Cổ phiếu phòng thủ khi Thị trường có Dấu hiệu kém đi. 

– Cơ sở Đánh giá Hiệu quả Đầu tư của Quỹ: Tương tự như với nhà Đầu tư, ta cũng có thể so sánh Hiệu suất của Quỹ Đầu tư với Hiệu suất của Chỉ số VN-Index để đánh giá được Quỹ đó có đang hoạt động tốt hay không. Dựa vào đó cũng đánh giá được kỹ năng của Người Quản lý Quỹ. Nếu Lợi suất trung bình Quỹ cao hơn mức tăng của Thị trường (hoặc giảm ít hơn so với mức giảm của Thị trường) cho thấy Quỹ đang đầu tư tốt và đây là một Lựa chọn bạn có thể cân nhắc tham gia. Ngược lại, đối với các Quỹ thì sự so sánh này cũng là một cách để nhằm thu hút Khách hàng tham gia vào Quỹ, lợi suất cao hơn Thị trường sẽ là điểm mạnh rất lớn để nhà Đầu tư chú ý. Và đây là công cụ quan trọng nếu bạn rất bận và muốn gửi ký thác các Quỹ Đầu tư “hộ”. 

Ví dụ: Bạn có thể tham khảo Hiệu suất Đầu tư của một số Quỹ tại Thị trường Chứng khoán Việt Nam ở Hình ảnh dưới đây. Trong năm 2021, Chỉ số VN-Index tăng 35,73%, các Quỹ có Hiếu suất cao hơn 35,73% được đánh giá là khá tốt. Trong 6 tháng đầu năm 2022, Chỉ số Vn-Index giảm 21%, các Quỹ có Hiệu suất dương hoặc âm nhưng vẫn cao hơn -21% thì cũng được xem là đang hiệu quả.

– Thể hiện Mức độ Tăng trưởng nền Kinh tế: Chỉ số VN-Index thay đổi qua các năm cũng là một trong những dấu hiệu rõ ràng cho thấy nền kinh tế đang phát triển hay suy giảm. Chứng khoán tăng trưởng thể hiện các Doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, Nhà Đầu tư sẽ quan tâm đến Cổ phiếu của Doanh nghiệp và tích cực đầu tư với kỳ vọng lớn dẫn đến Chỉ số tăng. Việc các Doanh nghiệp phát triển cũng đưa Nền kinh tế cũng phát triển theo. Ngược lại, Nếu kinh tế kém đi, Doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả, Lợi nhuận sụt giảm sẽ kéo theo việc Nhà Đầu tư không còn kì vọng vào Cổ phiếu nữa, Giá Cổ phiếu giảm phản ánh vào Chỉ số giảm.

Ví dụ: Từ năm 2016 đến 2018, kinh tế Việt Nam có những diễn biến tích cực, các Doanh nghiệp làm ăn tốt, nhiều Doanh nghiệp được Niêm yết lên sàn làm cho số lượng mã chứng khoán niêm yết trên sàn tăng cao. Trong giai đoạn này, VN-Index cũng có mức tăng mạnh từ gần 600 điểm đến hơn 1000 điểm (khoảng gần 70%). Như vậy, có thể thấy sự tăng trưởng của nền kinh tế cũng là động lực lớn để Thị trường Chứng khoán phát triển, đầu tư trong giai đoạn này sẽ giúp bạn có cơ hội đạt được lợi suất cao.

–  Thể hiện Tâm lý của Nhà Đầu tư: Chỉ số VN-Index được đo bằng sự biến động giá của tất cả các Cổ phiếu trên sàn HOSE, trong khi đó Giá Cổ phiếu thay đổi theo Cung cầu trên Thị trường và Tâm lý Nhà Đầu tư là yếu tố tác động chủ yếu nhất. Do đó, Chỉ số này phản ảnh rất rõ tâm lý và thái độ của Nhà Đầu tư đối với thực trạng của Thị trường. Nhìn chung, khi Chỉ số trong giai đoạn tăng lên thì tâm lý của hầu hết nhà Đầu tư đều cảm thấy tích cực, số Điểm càng cao thì tâm lý càng hưng phấn và kỳ vọng Thị trường sẽ tiếp tục tăng. Tuy nhiên, khi Chỉ số này sụt giảm, nhất là trong những đợt giảm mạnh, ta sẽ thấy tâm lý Nhà Đầu tư sẽ lo sợ và tiêu cực hơn, thậm chí có thể rút khỏi Thị trường. Có thể thấy, thông qua Chỉ số VN-Index, bạn sẽ biết được thái độ của những Nhà Đầu tư đối với Thị trường Chứng khoán mà họ đang tham gia, từ đó đưa ra được dự đoán và quyết định cho mình.

Ví dụ: Trong năm 2021, Chỉ số VN-Index liên tục tăng mạnh và vượt 1500 điểm – mức cao nhất trong lịch sử. Điều này thể hiện tâm lý lạc quan của nhà Đầu tư và họ sẽ tiếp tục rót thêm vốn vào Thị trường Chứng khoán. Thực tế cũng cho thấy tại thời điểm đó, Đầu tư Chứng khoán đang trở thành “cơn sốt” với sự gia nhập của rất nhiều Nhà Đầu tư F0 (Xem thêm: Nhà Đầu tư F0 trong Chứng khoán là gì?). Tính chung năm 2021, Nhà Đầu tư trong nước mở mới hơn 1,5 triệu Tài khoản Chứng khoán, lớn gấp rưỡi tổng số Tài khoản mở mới trong 4 năm 2017; 2018; 2019 và 2020 cộng lại với Thanh khoản Giao dịch cũng đạt mức kỷ lục ở nhiều Phiên. Có thể thấy, đây là Giai đoạn Tâm lý Nhà Đầu tư trên Thị trường đang cực kỳ hưng phấn.

Như vậy, ta có thể thấy Chỉ số Vn-Index và HNX-Index là những Chỉ số Thị trường rất quan trọng. Từ những Ý nghĩa của Chỉ số VN-Index và HNX-Index mang lại, bạn có thể phân tích để hiểu hơn về Thị trường và đưa ra những quyết định Đầu tư phù hợp. Nếu bạn vẫn còn thắc mắc hay cần tham khảo thêm thì có thể liên hệ với mình theo thông tin liên lạc phía trên hoặc điền vào bảng dưới để để lại Thông tin cho Nhóm mình chủ động liên hệ lại.

—————————————————————

Các bài viết khác có liên quan

> Cách tính Chỉ số VN-Index và Chỉ số HNX-Index
> Vốn hóa Thị trường và Cổ phiếu Blue-Chip, Penny, MidCap
>Thị trường Bò và Thị trường Gấu là gì?   /  Nhà Đầu tư F0 trong Chứng khoán là gì?

—————————————————————

Các bài viết khác có thể bạn quan tâm

> Các bước Tìm hiểu Chứng khoán
> Dịch vụ Ủy thác Đầu tư Chứng khoán – Đầu tư “Hộ”
> Khóa học Chứng khoán Cơ bản tại Hà Nội   /   Khóa học Chứng khoán Online

—————————————————————

(Kieu Oanh / Hiep Bui – Tháng 10/2022)